Tedavi sırasında yaraları ve ağız kuruluğunu önlemek ve gidermek için ipuçları

Kanser tedavisi, vücutta en hızlı çoğalan ve en hassas olan hücreleri etkiler.¹ Bu hücreler, ağız, boğaz, yemek borusu, mide, bağırsaklar ve rektumdan oluşan sindirim kanalının duvarında bulunurlar. Sonuç olarak, kanser hastaları sıklıkla ağız yaraları ve ağız kuruluğu dâhil olmak üzere bu bölgeler ait belirtiler yaşarlar.²

Ağız yaraları (mukozit veya stomatit olarak da adlandırılır) iyi ağız hijyenine rağmen meydana gelebilir, ancak ağız hijyeninin korunması şiddetlerini ve sürelerini azaltabilir.³

Ağız yaraları/ağız kuruluğu yaşayan kişiler için ağız bakım ipuçları

• Tedaviye başlamadan önce mümkünse diş hekiminize görünün.⁴
• Ağzınızı her gün yara, beyaz lekeler veya kanama açısından kontrol edin. Yara, beyaz leke veya ağrıda herhangi bir artış veya yemek yeme, içme, yutma veya konuşmada zorluk yaşarsanız doktorunuzu arayın.^3,4
• Dişlerinizi ve dilinizi günde iki kez nazikçe fırçalamak için yumuşak bir diş fırçası kullanın (fırçayı sıcak suyun altına yerleştirmek daha da yumuşatabilir). Bakteri oluşumunu önlemek için diş fırçanızı kaldırmadan önce kuruması için bırakın.³
• Trombosit sayınız güvenli bir aralıktaysa (ve doktorunuz tarafından önerilmişse) dişlerinizi günlük olarak nazikçe diş ipi ile temizleyin.³
• Alkol içeren ağız ürünlerinden kaçının çünkü bunlar ağzınızı kurutur ve tahriş eder.⁴
• Su bazlı nemlendirici kullanarak dudaklarınızı koruyun.^3,4
• Ağzınızı tahriş edecek ve kurutacak alkol ve tütünden kaçının.⁴

Beslenme ipuçları

• Gün boyunca sıvı tüketin ve susuz kalmayın.⁴
• Tuzlu, baharatlı, asidik ve pürüzlü veya sert dokulu yiyeceklerden kaçının.⁴
• Yiyecekleri nemlendirmek için sos, sıvı, et suyu veya et sosu kullanın.⁴
• Çorbalar, smoothie’ler (smoothie; meyveli veya sebzeli buzlu veya sıvı püre halindeki içecek), yoğurtlar, sıcak tahıllar, fırında güveç yemekleri, yumurtalar, yumuşak etler ve iyi pişmiş ve püre hâline getirilmiş meyve ve sebzeler gibi yumuşak gıdalar tüketin.^3,4
• Ağzınızı nemlendirmek için buz küpleri, şekersiz sakızlar ve kaynatılmış şekerler kullanın.⁴
• Ağız yaraları yoksa ağız kuruluğu için mayhoş bir sıvı veya gıda (limon, misket limonu ve/veya turşu) deneyin. ³
• Ağzın ağrılı bölgelerine dokunmamak için sıvıları pipetle için.⁴
• Ağrıyı hafifletmek için ilaca ihtiyacınız olduğunu düşünüyorsanız doktorunuzla görüşün.³

Ağız yaraları, aftlar, kanama, beyaz lekeler, ağrı veya yutma, yeme, içme veya konuşma zorluğunuz varsa doktorunuzla veya hemşirenizle konuşmanız faydalı olabilir.

Referanslar:

1. How chemotherapy Works. https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/cancer-in-general/treatment/chemotherapy/how-chemotherapy-works#:~:text=Chemotherapy%20kills%20cells%20that%20are,they%20need%20to%20repair%20damage (Erişim tarihi 06.05.2021).
2. Mouth Sores and Pain. https://www.cancer.org/treatment/treatments-and-side-effects/physical-side-effects/mouth-problems/mouth-sores.html (Erişim tarihi 06.05.2021).
3. Managing nutritional concerns: Mouth sores/dry mouth. https://www.thisislivingwithcancer.com/content/managing-nutritional-concerns-mouth-soresdry-mouth (Erişim tarihi 8.06.2021).
4. PDQ Supportive and Palliative Care Editorial Board. Nutrition in Cancer Care (PDQ®): Health Professional Version. 2020 May 8. In: PDQ Cancer Information Summaries [Internet]. Bethesda (MD): National Cancer Institute (US); 2002-. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK65854/ (Erişim tarihi 06.05.2021).

PP-ONC-TUR-0519 (Haziran 2021)